Đi tìm vẻ đẹp trời Âu ở Đà Lạt năm xưa trong những bức ảnh film quý giá

Vẻ đẹp riêng khó lẫn của quy hoạch, kiến trúc Pháp hài hòa với cảnh quang và cuộc sống của người dân bản địa.

Không ảnh Đà Lạt năm 1971 của Tellico. Ở giữa tấm ảnh là nhà ga xe lửa Đà Lạt (Dalat Railroad Station). Tòa nhà lớn ở góc trên, bên trái, ở phía ngoài cùng là Nha Địa Dư Quốc Gia (National Geographic Services). Tòa nhà lớn ở gần đó có tháp nhọn là trường Yersin (Yersin High School), ngày này Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt.

Không ảnh Đà Lạt những năm 1960. Khu nhà ở chính giữa bức ảnh là Dòng nữ tu Couvent du Domaine de Marie (Filles de charité de Saint-Vincent-de-Paul).

Nhà thờ Domaine de Marie là một tu viện Công giáo ở Đà Lạt. Nhà thờ được xây dựng vào năm 1940, có phong cách kiến trúc của Pháp và Việt Nam. Nhà thờ Domaine de Marie là một phần của Giáo phận Công giáo La Mã ở Đà Lạt và có một nữ tu điều hành việc học cho trẻ em địa phương.

Ảnh chụp mặt bên của tu viện Công giáo Domaine de Marie.

Bản đồ khu vực trung tâm Đà Lạt năm 1963 với Bảng chỉ dẫn các công trình kiến trúc (bên trái) và tên đường (bên phải).

Trường trung học Yersin Đà Lạt

Giáo hoàng Học viện Thánh Piô X Đà Lạt, ngày nay là trụ sở Trung tâm Đào tạo của Viện Hạt nhân và Trung tâm Văn hóa Thanh Thiếu Niên tỉnh Lâm Đồng.

Giáo hoàng Học viện Piô X Đà Lạt là một cơ sở đào tạo tu sĩ Công giáo tại Miền Nam Việt Nam trước năm 1975 (tương đương với Đại chủng viện ngày nay).

Ngày 1/8/1961, "Lễ đặt viên đá đầu tiên" xây dựng tòa nhà Học viện, do Giám mục Mario Brini, Khâm sứ Tòa thánh tại Việt Nam, chủ sự với sự hiện diện của nhiều Giám mục miền Nam Việt Nam. Ngày 22/7/1963 Học viện bắt đầu sinh hoạt tại cơ sở mới này nhưng đến ngày 23/4/1964 mới khánh thành.

Học viện nằm tại số 13 Đinh Tiên Hoàng, trong một khuôn viên rộng gần 8 mẫu tây, kế cận trường trung học Bùi Thị Xuân và đồi cù, gần Viện Đại học Công giáo, không xa trung tâm thành phố, và trước mặt là hồ Xuân Hương do kiến trúc sư Tô Công Văn thực hiện xây cất.

Học viện tiếp nhận chủng sinh từ các giáo phận miền Nam Việt Nam, có thêm một vài chủng sinh từ Lào và Campuchia.

Hội đồng giáo dục gồm các linh mục Dòng Tên. Ngoài ra, Học viện cũng mời các giáo sư ngoài Dòng Tên (thuộc các dòng tu khác, linh mục triều, giáo sư đại học thuần túy và cả giáo dân) đảm trách một số môn chuyên biệt.

Ngày 28/8/1975, tất cả các giáo sư, thừa sai nước ngoài nhận lệnh phải rời khỏi Việt Nam. Tháng 8/1975, Giám mục Giáo phận Đà Lạt khi ấy - Bartôlômêô Nguyễn Sơn Lâm - mời một số linh mục triều và các dòng điều hành Học viện và dạy chủng sinh. Ngày 9/8/1977, Học viện phải giải tán. Năm 1980, chính quyền trưng dụng tòa nhà để sử dụng cho công tác khoa học và giáo dục. Hiện nay toà nhà được dùng làm Nhà thiếu nhi tỉnh Lâm Đồng.

Sân bay Liên Khương ở Đà Lạt (Lien Khuong Airfield). Ảnh: Ross McKimmey.

Trường Võ Bị Quốc Gia Đà Lạt (The National Military Academy of Vietnam in Dalat)

Các học viên học bắn súng cối tại trường Võ bị Đà Lạt năm 1952. Hình ảnh: J. Baylor Roberts/National Geographic Society/Corbis.

Hình ảnh chụp sinh viên trường Võ Bị Quốc Gia Đà Lạt năm 1969.

Modern Hotel ở Đà Lạt năm 1967. Ảnh: Phillip M. Kemp.

Không ảnh trung tâm Đà Lạt năm 1967. Ảnh: Phillip M. Kemp.

Hồ Xuân Hương ở Đà Lạt năm 1971. Hình ảnh: Tellico.

Khu vực trung tâm Đà Lạt xưa. Ảnh do Bill Robie chụp năm 1968. Tòa nhà lớn ở bên trái bức ảnh là rạp phim, lân cận chợ Đà Lạt ở bên phải bức ảnh.

Chợ Đà Lạt thập niên 60.

Đường dẫn vào chợ Đà Lạt năm 1961. Ảnh: John Dominis.

Cầu vượt ở chợ Đà Lạt giai đoạn 1965 - 1966.

Một người phụ nữ gánh hàng hóa trong trang phục truyền thống ở gần chợ Đà Lạt vào ngày 10/10/1961. Ảnh: Wilbur E. Garrett/National Geographic/Getty Images.

Mặt sau của chợ Đà Lạt. Ảnh chụp năm 1971.

Chợ Đà Lạt

Người dân câu cá tại hồ nước ở Tuyên Đức (tỉnh Tuyên Đức cũ hiện nay tương ứng với thành phố Đà Lạt và các huyện Đức Trọng (trừ xã Ninh Gia), Đơn Dương, Lạc Dương, Đam Rông và một phần huyện Lâm Hà cùng thuộc tỉnh Lâm Đồng ngày nay.). Hình ảnh của Francois Sully.

Khu trung tâm Đà Lạt ngày nay được đánh giá đã quá tải để xây dựng thêm. Ảnh: Lê Quân.

Quang cảnh thiên nhiên tươi đẹp ở Đà Lạt năm 1969.

Những luống rau quả được trồng dọc theo những con đường, sát cạnh nhà thờ và nhà người dân địa phương.

Nông trại ở Đà Lạt năm 1969. Ảnh: Tom Petersen.

Những người nông dân đang chăm sóc, đổ phân bón lên những luống rau thẳng tắp ở Đà Lạt. Ảnh: Wilbur E. Garrett/National Geographic/Getty Images.

Hai người Mỹ và một nhà nông địa phương đang kiểm tra hành tây trong một căn phòng. Ảnh do Wilbur E. Garrett/National Geographic/Getty Images chụp vào tháng 10/1961.